Zapraszamy 14 listopada (piątek) o godz.18.00 do Muzeum Regionalnego ”Dom Grecki” w Myślenicach na otwarcie wystawy dokumentalnej pt. "II CZARNA NIEDZIELA w Myślenicach – 30.IV.1944r. - 70 lat temu ..." przypominającej tragiczne wydarzenia sprzed 70 lat.
30 kwietnia 1944r. w niedzielę Gestapo dokonało aresztowań w Myślenicach i sąsiednich miejscowościach. Następnie aresztowani zostali rozstrzelani lub osadzeni w obozach koncentracyjnych. Ekspozycja upamiętnia sylwetki 28 osób zatrzymanych w Myślenicach podczas pamiętnej niedzieli 30 kwietnia 1944 roku.
Szczegółowy opis wydarzeń z tamtych lat znajduje się poniżej:
30 kwietnia 1944r. w niedzielę, kordonem policji i własowców otoczone zostały Myślenice.
Nad ranem gestapowcy wtargnęli do mieszkania oficera „Ubezpieczalni” - „Dudka”( Jura Dominik), który – jak zwykle w sobotę przyjechał do żony mieszkającej na Zarabiu. W domu nie znaleziono niczego podejrzanego, co mogłoby dać podstawę do aresztowania. „Dudek” posiadał dokumenty stwierdzające, że jest zatrudniony w firmie wykonującej wiele zamówień dla niemieckich sił zbrojnych i przemysłu GG. Nie próbował też uciekać, zdając sobie sprawę, że nie uda mu się przedrzeć przez gęsty pierścień obławy. Jednak na jakiejś liście, znajdującej się w posiadaniu gestapowców, figurowało jego nazwisko. Został zakuty w kajdanki i aresztowany. Nie aresztowano natomiast jego szwagra Zbigniewa Oskarbskiego „Kaliny”, mieszkającego w tym samym domu, również zatrudnionego w warsztatach przy ul. Mogolskiej 97 i biorącego czynny udział w konspiracyjnej produkcji.
Gestapowcy z listą w ręce wdarli się do wielu myślenickich domów. W tym dniu aresztowano też „Andrzeja”- Leona Daroszewskiego, pełniącego od roku 1943 funkcję dowódcy krakowskiej „Ubezpieczalni” wraz z małżonką oraz 25 innych osób. 13 z nich to żołnierze AK, których działalność została rozpracowana przez Gestapo.
Nazwiska ich figurowały na liście przeznaczonych do likwidacji. Pozostałe to osoby aresztowane przygodnie lub przy okazji aresztowania kogoś z rodziny, czy też za nieobecnego członka rodziny. Jedna osoba, gosposia Hołujów – Waleria Biela została zastrzelona (została ciężko ranna w chwili kiedy otwierała Niemcom drzwi. Ponieważ nie pozwolono w porę udzielić jej pierwszej pomocy, zmarła z upływu krwi). Dzień ten nazwany został w Myślenicach „czarną niedzielą”.
W tym samym dniu aresztowań dokonano także w Lubniu, Jasienicy, Sułkowicach, Polance i Zawadzie. Natomiast wieczorem rozpoczęły się aresztowania w Krakowie. Według oceny Juliusza Schustera, w Krakowie i Myślenicach aresztowano około 50 żołnierzy „Ubezpieczalni”. Aresztowanych zebrano w pobliżu sądu, samochodami ciężarowymi wywieziono do Krakowa i osadzono w więzieniu Montelupich.
Wkrótce rozpoczęły się masowe egzekucje, w których zostały zamordowane osoby aresztowane w Myślenicach. Jak obwieszczają afisze śmierci zostali oni rozstrzelani w różnych miejscach. Przede wszystkim zginęli z rąk zbrodniarzy hitlerowskich w egzekucji przy ulicy Botanicznej w Krakowie i miejscu dawnych wyrobisk gliny w Przegorzałach tzw. „glinniku”. Niektórzy z zatrzymanych w Myślenicach uniknęli takiego tragicznego zakończenia, ale nie uniknęli piekła obozów koncentracyjnych. Kilkoro przeżyło i doczekało się wolności, ale nie uwolniło się od dramatycznych wspomnień czarnej niedzieli 1944 roku.
Ekspozycja upamiętnia sylwetki 28 osób zatrzymanych w Myślenicach podczas pamiętnej niedzieli 30 kwietnia 1944 roku.
